این مقاله ازنشریه Pushin On جلد 2[ 15]    تابستان 1997 اقتباس شده است

سئوال: گاهی اوقات من درپاهایم با مشکلاتی مانندورم پاها ، قوزک و ساق مواجه می شوم .آیااین موضوع درکسانی که ضایعه نخاعی دارند طبیعی است؟

پاسخ:تورمی که درقسمتهای پائین بدن مانند قوزکها و ساق پاهاایجادمی شود،ادم آویختگی (ورمی که درقسمتهای پائین تر یا آویخته بدن شدیدترآست:توضیح مترجم)نام دارد.این مسئله موقعی اتفاق می افتدکه مایع اضافی درزیرسطح پوست (یعنی بافت زیرپوستی)جمع می شود.سیاهرگهای موجوددرپا دارای دریچه هائی هستندکه کارپمپاژخون را از پاها وپشت به سمت بالا وبه طرف قلب کنترل می کنند. ماهیچه های موجوددرپاها نیزبا حرکات خود کمک می کنندکه دریچه هابازوبسته شده وپمیاژخون راانجام دهند.موقعی که حرکت پاهاکاهش پیدامی کند،عمل پمپاژ به خوبی انجام نمی گیرد.درنتیجه مایعات درقسمتهای پائین ترپاها جمع شده وورم ایجاد می شود  و  ازآنجائی که پاهای افرادنخاعی حرکت ندارند ، غالبا" این نوع تورمها اتفاق می افتند.

سئوال: برای پیشگیری ازتورم پاها یا کمک به کاهش آن چه کارهائی می توان انجام داد؟

پاسخ:بعضی ازنکاتی که می توان برای کنترل تورم پاهاانجام داد، ازاین قرارند:

- درحالت درازکش قرارگرفته و پاهای خودرا تابالای قلبتان بلندکنید.
- مصرف نمک رامحدودکنید.
- جورابهای کمکی بپوشید.اگر احساس می کنیدکه برای شما موثرنیستد،ازپزشکتان درخواست کنیدکه جورابهای ساق بلندبرایتان تجویزکند.
- برای برقراری جریان موجوددربدن شما مایعات بنوشید.

سئوال:آیا ادم خطرات دیگری نیزدارد ؟

پاسخ: اگرپاهای شما ادم داشته باشد،لازم است که بدقت پوست خودرابررسی کنید.موقعی که پاها دچارتورم می شوند، احساس می کنیدکفش وجورابهای شماتنگ ترشده اندو این مسئله ممکن است باعث سایش پوست شما شده، ومی تواندمنجربه آسیب پوست شماگردد.

اگرشما از باندهای کشی یاجورابهای کمکی استفاده می کنید،آنهارا دراوایل روز وموقعی که پاها هنوز ورم ندارندبپوشید.همچنین بعدازخارج کردن آنهاازپا ،پوست خودراازحیث وجودهرنوع قرمزی یا زخم بررسی کنید.

سئوال:در قسمتهای فوقانی پاهای من یعنی ناحیه ران ها ورم وجوددارد.آیا این هم ادم محسوب می شود؟

پاسخ: خیر. تورم دربخش فوقانی پاها یا ناحیه ران، ادم نیست.ورم در قسمتهای بالائی پاها می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود.مثلا" ممکن است نشانه ای ازلخته شدن خون (ترمبوفلبیتیس) ، یا ناشی از التهاب یک سیاهرگ ( فلبیتیس)، یا به خاطر تشکیل استخوانهای نابجا (یعنی رشد غیرعادی استخوان) ، و یا به علت شکستگی وغیره باشد.

هروقت ورم داشتید،به مواردزیر توجه کنید:

- چه موقعی ازروزمتوجه ورم خودمی شوید؟صبح یا شب؟
- آیا کاری وجوددارد که انجام آن باعث کم تر شدن ورم شما گردد؟
- آیا ورم دریک پا دیده می شود یا در هردو پا وجوددارد؟
- آیا درناحیه ورم احساس گرمی می کنید ،یا قرمزی دیده می شود؟

 

اخطار: اگرهمراه با ورم بخش فوقانی پا ،درناحیه قفسه سینه درددارید واحساس می کنیدتنفس شما کندشده است ، سریعا" اقدامات پزشکی مربوطه را پیگیری کنید.

 

سئوال:برای پیشگیری ازورم بخش فوقانی پاها یا ناحیه ران چه کارهائی می توان انجام داد؟

پاسخ:هرموقع که درقسمتهای بالائی پا یا ناحیه ران خود ورم مشاهده کردید،لازم است که به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما می تواند باانجام یکسری آزمایشات علت ورم را تشخیص دهد.عکسبرداری با اشعه ایکس هرنشانه ای از استخوانهای نابجا یا شکستگی را مشخص خواهدکرد. ونوگرام (Venogram) می تواند موضع هرگونه انسدادی رادرسیاهرگ یا سرخرگها مشخص نماید.


سئوال:آیا افرادنخاعی بیش ازدیگران درمعرض خطر تشکیل لخته های خونی قرار دارند؟

پاسخ: تشکیل لخته ها درسیاهرگهای خونی و سرخرگهای ریوی نگرانی بزرگ مراقبت از آسیبهای حاد نخاعی محسوب می شوند. بیشترین خطر درسه ماهه اول بعدازضایعه وجوددارد.به همین دلیل درطول این مدت ممکن است اقدامات پیشگیری کننده درمانی و داروئی درنظرگرفته شود.
ازآنجائی که امکان داردافراد زودتر، ازمراکزتوانبخشی ترخیص شوند،لازم است که دستورات پزشک دنبال شده و تمام داروهای تجویز شده مصرف گردند.

به خاطرداشته باشیدکه ابتلا افرادنخاعی به یک بیماری حاد ، یا نیازبه اعمال جراحی ، ویا توصیه به لزوم استراحت مطلق و طولانی مدت دربستر،می توانند همانندهربیمار دیگری باعث تشکیل لخته های خونی (ترمبو امبولیسم وریدی = Venous thromboembolism) شده ویا خطرایجادآنها راافزایش دهند.عوامل دیگری که درافرادنخاعی باعث ایجاد ترمبو امبولیسم وریدی می شوند عبارتنداز: کم آبی بدن، چاقی، سن بالای 40 سال، بیماریهای بدخیم ، نارسائی های احتقانی قلب، درمان با استروژنها،بارداری،داشتن سابقه ترمبوز.

 

منبع : مقاله: "ورم پاها درافرادنخاعی" نوشته : :Peg Hale, RN,CRRNمترجم: مهندس عباس كاشيohealth2007@yahoo.com) - انتشار : مركز ضايعات نخاعي جانبازان -تیر ماه 1388 - برگرفته از: سايت: http://www.spinalcord.uab.edu